ตะบัน ๑ หมายถึง น. เครื่องตําหมากของคนแก่ มีรูปคล้ายกระบอก โดยมากทําด้วยทองเหลืองมีลูกตะบัน สําหรับตําและมีดากอุดก้น. (เทียบ ข. ตฺบาล่). ก. ทิ่มหรือแทงกดลงไป, กระทุ้ง; (ปาก) ดึงดัน เช่น ตะบันเถียง. ว. คําประกอบกริยาหมายความว่า ไม่มียับยั้ง, เรื่อยไป, เช่น เที่ยวตะบัน เถียงตะบัน.(รูป ภาพ ตะบัน)
(สำ) ว. แก่มากจนเคี้ยวของกินไม่ไหว.
น. ของอย่างหนึ่งรูปคล้ายตะบัน ทําด้วยเขาควายเป็นต้น มีลูกตะบันสําหรับตบลงไปในกระบอกโดยเร็วเพื่อให้เกิดไฟติดเชื้อที่ปลายลูกตะบันนั้น.(รูปภาพ ตะบันไฟ)
น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Xylocarpus rumphii (Kostel.) Mabb. ในวงศ์Meliaceae ขึ้นตามโขดหินชายทะเล.
น. นาที่เป็นกระทงเล็ก ๆ, กระบิ้ง ก็เรียก.
ก. บิด เช่น โพกผ้าพันตะบิดถือกริชกราย. (อิเหนา).
ว. แกล้งให้ชักช้า, ชักช้ารํ่าไร.
(ปาก) ว. ซํ้า ๆ ซาก ๆ, ไม่รู้จักจบจักสิ้น, ไม่เปลี่ยนแปลง, เช่น เถียงตะบี้ตะบัน.